Chuyển đổi số: Chìa khóa của y tế thông minh và giáo dục y khoa hiện đại

PGS.TS Nguyễn Văn Lâm, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Cần Thơ phát biểu khai mạc

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Văn Lâm, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Cần Thơ nhấn mạnh, chuyển đổi số hiện nay không còn là một xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu, là động lực then chốt để nâng cao chất lượng quản trị đại học, đổi mới hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và khám chữa bệnh. Đối với lĩnh vực khoa học sức khỏe, chuyển đổi số mang ý nghĩa sâu sắc khi gắn trực tiếp với sự phát triển của y học chính xác, y tế thông minh và giáo dục y khoa hiện đại.

PGS.TS Nguyễn Văn Lâm khẳng định, dù đã đạt được những kết quả bước đầu trong việc triển khai các nội dung chuyển đổi số vào hoạt động chuyên môn, Nhà trường vẫn đang đứng trước nhiều thách thức về hạ tầng công nghệ, quản trị dữ liệu, nguồn nhân lực và sự thay đổi về tư duy làm việc. Do đó, Hội thảo là diễn đàn quan trọng để lắng nghe các kinh nghiệm thực tiễn và giải pháp khả thi, làm cơ sở xây dựng chiến lược chuyển đổi số bài bản, đồng bộ và bền vững, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

ThS Võ Văn Quyền, Phó Trưởng Phòng KHCN chia sẻ thực trạng chuyển đổi số CTUMP

Báo cáo về thực trạng chuyển đổi số tại Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, các chuyên gia của Nhà trường đã chỉ ra những "điểm nghẽn" cốt lõi đang cản trở tốc độ số hóa. Trong đó, hạ tầng công nghệ thông tin và đội ngũ nhân lực IT được xác định là rào cản lớn nhất. Hiện nay, hệ thống máy chủ, trang thiết bị kỹ thuật dù đã được đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu xử lý dữ liệu lớn và các ứng dụng y khoa chuyên sâu.

Bên cạnh đó, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách về công nghệ thông tin còn mỏng, chưa đủ sức dẫn dắt các dự án chuyển đổi số quy mô lớn. Tình trạng các phần mềm ứng dụng thiếu tính đồng bộ, dữ liệu còn rời rạc, chưa thể liên thông hiệu quả giữa các đơn vị trong trường và bệnh viện thực hành cũng là một vấn đề cấp bách cần giải quyết.

Để khắc phục những "điểm nghẽn" trong chuyển đổi số, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ đã đặt ra tầm nhìn chiến lược đến năm 2030 với mục tiêu xây dựng một "Hệ sinh thái dịch vụ số toàn diện". Tầm nhìn này bao gồm việc chuẩn hóa dữ liệu, số hóa toàn bộ các quy trình quản lý hành chính, đào tạo và cung ứng dịch vụ y tế. Nhà trường định hướng phát triển các ứng dụng dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để hỗ trợ công tác giảng dạy lâm sàng và chẩn đoán điều trị. Việc hình thành một hệ sinh thái số không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực mà còn tạo ra môi trường học tập, làm việc hiện đại, minh bạch và hiệu quả cao cho cả giảng viên, sinh viên lẫn người bệnh.

Tại hội thảo, ông Tô Xuân Giao, Phó Chủ tịch Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Nghề công tác xã hội Việt Nam, chuyên gia về chuyển đổi số nhấn mạnh: năng lực số, văn hóa số và giải pháp mở chính là "kiềng ba chân" trong tiến trình chuyển đổi số của giáo dục Việt Nam nói chung và y tế nói riêng. Theo ông Giao, công nghệ chỉ là công cụ, yếu tố quyết định vẫn là con người. Do đó, việc nâng cao năng lực số cho công dân, người học và đội ngũ nhà giáo là nhiệm vụ hàng đầu. Trong đó, Khung năng lực số cho người học theo Thông tư 02/2025/TT-BGDĐT và các chương trình phổ cập kỹ năng số cho sinh viên là những nền tảng pháp lý quan trọng mà các trường đại học cần bám sát để triển khai.

Ông Tô Xuân Giao cũng đặc biệt lưu ý đến vai trò của "Văn hóa số" – sự chuyển đổi từ tư duy làm việc truyền thống sang tư duy số, đề cao tính kết nối, chia sẻ và sáng tạo trên môi trường mạng. Bên cạnh đó, các "Giải pháp mở" bao gồm tài nguyên giáo dục mở (OER), phần mềm nguồn mở và giấy phép Creative Commons (CC) được coi là chìa khóa để các cơ sở giáo dục tối ưu hóa chi phí đầu tư hạ tầng và thúc đẩy giáo dục số song hành cùng giáo dục mở.

Chuyên gia cũng gợi ý Trường Đại học Y Dược Cần Thơ có thể xây dựng khung năng lực số đặc thù cho sinh viên ngành y dựa trên tiêu chuẩn DigComp v2.2 của châu Âu nhưng được tùy chỉnh phù hợp với thực tế Việt Nam. Chuyên gia này khẳng định, khi có sự hỗ trợ từ chính sách nhà nước và nỗ lực nội tại của cơ sở giáo dục, việc xây dựng các "Học liệu mở" sẽ tạo ra sự đột phá trong việc tiếp cận tri thức y khoa hiện đại.

Quang cảnh Hội thảo

Trong khuôn khổ các phiên thảo luận, nhiều ý kiến cho rằng để hiện thực hóa mô hình "Y tế thông minh", cần phải bắt đầu từ việc chuẩn hóa cơ sở dữ liệu và quản trị dựa trên dữ liệu. Kinh nghiệm triển khai dịch vụ công trực tuyến và số hóa dữ liệu tại thành phố Cần Thơ đã cho thấy việc hình thành quy trình khép kín từ số hóa, lưu trữ đến tái sử dụng và chia sẻ dữ liệu là hướng đi đúng đắn. Đối với một trường đại học y dược có bệnh viện thực hành, việc liên thông dữ liệu giữa hồ sơ bệnh án điện tử và quá trình đào tạo lâm sàng sẽ mang lại giá trị kép: vừa nâng cao hiệu quả điều trị, vừa cung cấp nguồn dữ liệu quý giá cho nghiên cứu khoa học.

Các giải pháp về hạ tầng cũng được đề cập sâu, trong đó việc nâng cấp máy chủ, đường truyền và ứng dụng các nền tảng đám mây (Cloud) là yêu cầu cấp thiết để vận hành các hệ thống quản lý đào tạo (LMS), hệ thống thi trực tuyến và các trung tâm mô phỏng thực tế ảo (VR/AR). Điều này giúp sinh viên y khoa có thể thực hành các kỹ năng khó trong môi trường ảo trước khi thực hiện trên bệnh nhân, đảm bảo an toàn và tính chính xác cao. Đồng thời, việc đẩy mạnh ứng dụng AI trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và hỗ trợ cá nhân hóa lộ trình học tập của người học cũng là giải pháp được nhiều chuyên gia ủng hộ.

Kết luận Hội thảo, lãnh đạo Trường Đại học Y Dược Cần Thơ ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến đóng góp tâm huyết của các chuyên gia. Những giải pháp về xây dựng văn hóa số, nâng cao năng lực số cho cán bộ, giảng viên và việc ưu tiên các giải pháp công nghệ mở sẽ được Nhà trường nghiên cứu, tích hợp vào kế hoạch hành động trong thời gian tới. Hội thảo không chỉ dừng lại ở việc nhận diện các khó khăn, thách thức mà quan trọng hơn là đã định hình được tư duy chuyển đổi số đồng bộ từ cấp lãnh đạo đến từng cán bộ, viên chức. Đây chính là nền tảng để Trường Đại học Y Dược Cần Thơ vững bước trên con đường hiện đại hóa, xứng tầm là trung tâm đào tạo nhân lực y tế chất lượng cao, phục vụ hiệu quả cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội của Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.