Khởi nghiệp và thương hiệu Việt: Kết nối từ hệ sinh thái trường học đến giá trị thiên nhiên

GS.TS Nguyễn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Cần Thơ phát biểu

Phát biểu khai mạc, GS.TS Nguyễn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, nhấn mạnh ý nghĩa của hội thảo khi đặt trọng tâm vào việc xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp trong trường học, nơi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đồng thời đóng vai trò ươm mầm ý tưởng sáng tạo cho xã hội. GS.TS Nguyễn Trung Kiên khẳng định, khởi nghiệp trong lĩnh vực y dược không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn mở ra cơ hội hình thành những sản phẩm bền vững, tận dụng được lợi thế thiên nhiên và tri thức bản địa của Việt Nam.

Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Cần Thơ mong muốn qua các báo cáo và thảo luận, sinh viên và giảng viên sẽ có thêm góc nhìn thực tiễn, tìm được những hướng đi khả thi nhằm thương mại hóa các ý tưởng khoa học – công nghệ trong tương lai. Môi trường đại học, theo ông, cần được nhìn nhận như một “Vườn ươm” – nơi hội tụ tri thức, kết nối chuyên gia và cung cấp nguồn lực nền tảng để các dự án khởi nghiệp bước ra ngoài thị trường.

Hành trình “Vươn ra thế giới” từ lớp học đến cộng đồng

Mở đầu phần chia sẻ, diễn giả Trâm Lại – đại diện GITP Asia, One Percent Leap và đồng sáng lập Việt Cổ Truyện – kể về hành trình gây dựng thương hiệu từ những hoạt động đầu tiên trong môi trường đại học. Câu chuyện của chị Trâm bắt đầu từ các câu lạc bộ, cuộc thi, đề tài nghiên cứu – nơi hình thành những ý tưởng khởi nghiệp ban đầu. Theo chị, hành trình này thường trải qua ba giai đoạn: hình thành ý tưởng, kết nối hệ sinh thái trong nước và vươn ra thế giới thông qua các chương trình trao đổi, vườn ươm quốc tế hay mạng lưới cố vấn toàn cầu.

Diễn giả Lại Thị Mai Trâm – đại diện Văn phòng GITP tại Việt Nam và Singapore chia sẻ

Từ trải nghiệm cá nhân, cô kể về hành trình hình thành ý tưởng từ chính những hoạt động trong giảng đường như câu lạc bộ, đồ án và các cuộc thi. Những môi trường này giúp cô tìm thấy vấn đề cần giải quyết, nhận ra vai trò của cộng đồng và học được cách xây dựng giá trị từ những điều nhỏ nhất. Khi bắt đầu kết nối với các hệ sinh thái khởi nghiệp trong nước, cô nhận thấy cơ hội mở rộng mạng lưới, tham gia các chương trình tăng tốc và gặp gỡ những người có chung chí hướng. Qua đó, cô hiểu rõ hơn về nhu cầu thị trường, cách tương tác với doanh nghiệp và tầm quan trọng của việc được hỗ trợ bởi các tổ chức chuyên môn.

Bước ngoặt xuất hiện khi cô tiếp cận các chương trình và quỹ hỗ trợ quốc tế. Trâm Lại cho biết việc vươn ra thế giới đòi hỏi người trẻ phải rèn luyện nhiều hơn kỹ năng chuyên môn, khả năng giao tiếp đa ngôn ngữ và tư duy toàn cầu. Theo chị Trâm, tự rèn luyện kỹ năng kể chuyện là “Cầu nối quan trọng nhất” giữa startup và nhà đầu tư. Việc biết cách kể lại hành trình khởi nghiệp một cách logic, súc tích và giàu cảm xúc giúp cô tạo được niềm tin với đối tác nước ngoài, mở ra nhiều cơ hội tham gia các cuộc thi, hội thảo và chương trình hỗ trợ quy mô quốc tế.

Diễn giả cũng chia sẻ rằng khả năng lắng nghe, thấu hiểu văn hóa và nhu cầu của đối tác là nền tảng giúp người khởi nghiệp xây dựng các mối quan hệ bền vững. Theo cô, khởi nghiệp là hành trình dài và không ai có thể đi xa một mình. Vì vậy sinh viên cần bắt đầu kết nối từ khi còn ngồi trên ghế Nhà trường. Bên cạnh đó, cô cho rằng bối cảnh toàn cầu hiện nay đang mở ra rất nhiều cơ hội cho startup Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ sạch, dược liệu và các giải pháp xanh – những ngành đang chịu tác động mạnh của xu hướng ESG và chuyển đổi số.

Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp trong trường học

TS Huỳnh Nguyễn Hoài Phương (Trường Dược, ĐH Y Dược TP HCM) trình bày tham luận “Phát triển hoạt chất mới từ thiên nhiên – Cầu nối giữa nghiên cứu và thương hiệu Việt”

Trong phần tiếp theo của hội thảo, các diễn giả tập trung phân tích vai trò của nghiên cứu khoa học và sự kết nối giữa nhà trường – doanh nghiệp – cơ quan quản lý trong việc phát triển thương hiệu Việt. TS Huỳnh Nguyễn Hoài Phương (Trường Dược, ĐH Y Dược TP HCM) mở đầu với bài trình bày về tiềm năng dược liệu Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có độ đa dạng sinh học cao nhất thế giới, sở hữu hàng nghìn loài thực vật có giá trị dược liệu. Tuy nhiên, số lượng sản phẩm được thương mại hóa ở quy mô quốc gia vẫn còn khiêm tốn, chủ yếu do thiếu sự kết nối giữa nghiên cứu và doanh nghiệp.

Từ góc độ khoa học, TS. Phương trình bày quy trình phát triển hoạt chất mới từ thiên nhiên – một hành trình gồm nhiều bước đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, từ thu thập mẫu, chiết tách, định danh cấu trúc đến thử nghiệm hoạt tính sinh học. Bà cho rằng việc phát triển sản phẩm từ dược liệu không chỉ phụ thuộc vào tài nguyên mà còn cần những trung tâm đổi mới sáng tạo đóng vai trò kết nối. Mô hình “Innovation Hub” trong trường đại học, theo bà, sẽ là cầu nối giúp sinh viên tiếp cận thiết bị, dữ liệu và mạng lưới doanh nghiệp, từ đó biến các đề tài nghiên cứu trở thành sản phẩm thương mại có giá trị thực.

ThS. Nguyễn Văn Vũ An, Giám đốc Trung tâm Đổi mơi sáng tạo và Khởi nghiệp – Đại học Trà Vinh trình bày góc nhìn toàn diện về hệ sinh thái khởi nghiệp trong trường học: Cơ hội và thách thức

Tiếp đó, ThS. Nguyễn Văn Vũ An trình bày góc nhìn toàn diện về hệ sinh thái khởi nghiệp trong trường học. Từ kinh nghiệm nhiều năm làm việc trong lĩnh vực ươm tạo, ThS Vũ An chỉ ra rằng tinh thần đổi mới sáng tạo trong sinh viên đang tăng lên, nhưng để hình thành một hệ sinh thái thực thụ cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ về cơ chế, nguồn lực và nhân sự chuyên môn.

Nhấn mạnh những khó khăn thường gặp như thiếu kinh phí, thiếu người phụ trách và sinh viên thiếu ý tưởng, tuy nhiên, ThS Vũ An cho rằng đây là giai đoạn quan trọng để Nhà trường định hình chiến lược dài hạn, bởi khi được đầu tư đúng hướng, hệ sinh thái sẽ mang lại những giá trị vượt ngoài phạm vi đào tạo, giúp sinh viên phát triển tư duy làm chủ và đóng góp vào sự phát triển của địa phương.

Trong phần minh họa, ThS. Vũ An giới thiệu nhiều mô hình đã thành công như các chương trình đào tạo khởi nghiệp, khóa tập huấn thực chiến, các cuộc thi ý tưởng, chương trình kết nối doanh nghiệp và các mô hình cố vấn (mentoring) giúp sinh viên tiếp cận 1:1 với người hướng dẫn. Theo ông, những hoạt động này đã giúp nhiều sinh viên tự khởi nghiệp sau khi ra trường, góp phần giải quyết việc làm và xây dựng thương hiệu cho chính Nhà trường.

GS.TS Nguyễn Trung Kiên và PGS.TS Phạm Thành Suôl chụp ảnh lưu niệm cùng các Báo cáo viên

Kết thúc chương trình, PGS.TS Phạm Thành Suôl, Trưởng Khoa Dược Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, đánh giá cao nỗ lực của các diễn giả cũng như sự tham gia nhiệt tình của sinh viên. PGS.TS Phạm Thành Suôl nhấn mạnh, hội thảo đã mở ra một không gian trao đổi thực chất, nơi các vấn đề từ cơ hội, thách thức đến bài học kinh nghiệm được nhìn nhận rõ ràng. Sự kiện là khởi đầu của những bước đi tiếp theo trong hành trình phối hợp 3 bên: Nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển thương hiệu Việt dựa trên giá trị tự nhiên.

Lãnh đạo Nhà trường cũng hy vọng sau hội thảo, mỗi sinh viên và giảng viên sẽ tiếp tục nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo, mạnh dạn theo đuổi ý tưởng và tham gia sâu hơn vào mạng lưới khởi nghiệp mà Nhà trường đang hướng đến xây dựng. “Hành trình khởi nghiệp chỉ thật sự bắt đầu khi chúng ta biết kết hợp tri thức, đam mê và sự hỗ trợ đúng lúc”, PGS.TS Phạm Thành Suôl chia sẻ.